Basis Astronomie - Meade ETX-70AT Junior Instruction Manual

Fig. 32:
De maan. Let op de
diepe schaduwen in de
kraters.

BASIS ASTRONOMIE

In de vroege 17e eeuw keek de Italiaanse wetenschapper Galileo met een primitieve tele-
scoop, aanzienlijk kleiner dan de ETX-70AT, naar de hemel in plaats van naar de bomen en
bergen in de verte. Wat hij zag en zich realiseerde, veranderde voor altijd de manier waarop
de mensheid over het heelal dacht. Stel u eens voor hoe het geweest moet zijn om de eerste
mens te zijn die de manen rond de planeet Jupiter ziet draaien of de veranderende fases
van Venus ziet! Aan de hand van zijn observaties besefte Galileo dat de aarde rond de zon
draait. Hiermee maakte hij de weg vrij voor de moderne astronomie. Toch was de telescoop
van Galileo zo primitief dat hij de ringen van Saturnus niet duidelijk kon onderscheiden.
Galileo's ontdekkingen legden de basis voor het begrip van de beweging en aard van de
planeten, sterren en melkwegstelsels. Voortbouwend op deze basis ontwikkelde Henrietta
Leavitt een methode om de afstand tot de sterren te meten; Edwin Hubble gaf ons een idee
over het ontstaan van het heelal; Albert Einstein kwam met een theorie over de relatie tus-
sen tijd en licht. Met behulp van geavanceerde opvolgers van de primitieve telescoop van
Galileo, zoals de Hubble Ruimtetelescoop, worden bijna dagelijks steeds meer mysteries
van het heelal opgelost en begrepen. We leven in een gouden eeuw voor de astronomie.
In tegenstelling tot andere wetenschappen worden in de astronomie bijdragen van amateurs
gewaardeerd. Veel van onze kennis over onderwerpen als kometen, sterrenregens, variabele
sterren, de maan en ons zonnestelsel is afkomstig van waarnemingen die zijn gedaan door
amateur astronomen. Denk dus aan Galileo wanneer u door uw Meade ETX telescoop kijkt.
Voor hem was een telescoop veel meer dan slechts een instrument van glas en metaal. Het
was een venster waardoor hij mogelijk een glimp kon opvangen van het kloppende hart van
het heelal, een inspiratiebron voor de menselijke geest en verbeeldingskracht.
Verklarende woordenlijst van Autostar
Maak gebruik van de verklarende woordenlijst van Autostar. Via het menu van de verklar-
ende woordenlijst of via hypertekst-woorden in Autostar krijgt u toegang tot een alfabetische
lijst van definities en beschrijvingen van algemene astronomische termen. Voor meer infor-
matie zie „MENU VERKLARENDE WOORDENLIJST" op pagina 18.
Objecten in de ruimte
Hieronder vindt u een opsomming van enkele van de vele astronomische objecten die te
zien zijn met de ETX-70AT:
De maan
De maan staat gemiddeld 380.000 km van de aarde. Bij wassende of halfvolle maan, wan-
neer het zonlicht het maanoppervlak onder een bepaalde hoek beschijnt, is de maan het
best te observeren. De schaduwen brengen een zekere diepte teweeg (Fig. 31). Bij volle
maan ziet u geen schaduwen en lijkt de al te heldere maan door de telescoop plat en
vrij oninteressant. Zorg ervoor dat u een neutraal maanfilter gebruikt wanneer u de maan
observeert. Dit beschermt niet alleen uw ogen tegen de heldere schittering van de maan
maar verbetert ook het contrast, waardoor u een mooier beeld krijgt.
Met de ETX-70AT kunt u schitterende details observeren op de maan, zoals honderden
maankraters en maria die hieronder zijn beschreven.
Kraters zijn ronde meteorietinslagen die het grootste deel van het maanoppervlak
bedekken. Omdat er geen atmosfeer is op de maan, zijn er geen weersomstandigheden en
vindt de enige erosie plaats door meteorietinslagen. Onder deze omstandigheden kunnen
maankraters miljoenen jaren voortbestaan.
Maria (maanzeeën) zijn gladde, donkere gebieden verspreid over het maanoppervlak. Deze
donkere gebieden zijn grote oude inslagkraters die zijn gevuld met lava vanuit het binnenste
van de maan als gevolg van een diepe en krachtige meteoriet- of komeetinslag.
Eind jaren '60 en begin jaren '70 lieten twaalf Apollo-astronauten hun voetsporen achter
op de maan. Geen telescoop op aarde echter kan deze voetsporen of enig ander artefact
waarnemen. De kleinste kenmerken op de maan die gezien kunnen worden met de grootste
telescoop op aarde hebben een doorsnede van ongeveer 800 meter.
Basis astronomie 33