Denon AVR-2803 Operating Instructions Manual page 257

TM
DTS-ES Extended Surround
DTS-ES Extended Surround is een nieuw digitaal meerkanalen-signaalformaat dat is ontwikkeld door Digital
Theater Systems Inc. DTS-ES Extended Surround is uiterst compatibel met het conventionele DTS Digital
Surround-formaat en verbetert aanzienlijk de 360-graden surroundindruk en de ruimtelijke expressie dankzij een
verdere uitbreiding van de surroundsignalen. Dit formaat wordt professioneel gebruikt in bioscoopzalen sinds
1999. Naast de 5,1 surroundkanalen (links voor, rechts voor, midden, surround-links, surround-rechts en LFE)
biedt DTS-ES Extended Surround tevens het SB-kanaal (surround-achter, soms ook "surround-midden"
genoemd) voor surroundweergave met in totaal 6,1 kanalen. DTS-ES Extended Surround bevat twee
signaalformaten met verschillende opnamemethoden voor het surroundsignaal, zoals hieronder beschreven.
TM
DTS-ES Discrete 6,1
2
DTS-ES Discrete 6,1 is het laatste nieuwe opnameformaat. In dit formaat zijn alle 6,1 kanalen (inclusief het
SB-kanaal) afzonderlijk opgenomen met een digitaal discreet systeem. Het voornaamste kenmerk van dit
formaat is dat, aangezien de kanalen SL, SR en SB volledig onafhankelijk zijn, het geluid met een totale
vrijheid kan worden ontworpen en het mogelijk is om een effect te bereiken waarbij geluidsbeelden zich vrij
bewegen tussen de achtergrondgeluiden en de luisteraar 360 graden omringen.
Hoewel een optimaal effect wordt bereikt wanneer met dit systeem opgenomen soundtracks worden
weergegeven met een DTS-ES-decoder, worden bij weergave met een conventionele DTS-decoder de
signalen van het SB-kanaal automatisch gedownmixed naar de SL- en SR-kanalen, zodat geen enkel
signaalbestanddeel verloren gaat.
TM
2 DTS-ES Matrix 6,1
Met dit formaat ondergaan de signalen van het bijkomende SB-kanaal een matrix-codering en worden ze
vooraf ingevoerd in de kanalen SL en SR. Bij de weergave worden ze gedecodeerd naar de kanalen SL, SR
en SB. De prestaties van de bij de opname gebruikte encoder kunnen volledig worden geëvenaard door
gebruik te maken van een door DTS ontwikkelde uiterst precieze digitale matrix-decoder, waarmee een
surroundgeluid wordt verkregen dat dichter het door de producent bedoelde geluidsontwerp benadert dan
het geval zou zijn met conventionele signaalbronnen met 5,1 of 6,1 kanalen.
Bovendien is het bitstream-formaat 100% compatibel met conventionele DTS-signalen, zodat het effect van
het formaat Matrix 6,1 ook met signaalbronnen met 5,1 kanalen kan worden verkregen. Uiteraard kunnen
bronnen die zijn gecodeerd met DTS-ES Matrix 6,1 ook worden weergegeven met een DTS-decoder voor
5,1 kanalen.
Wanneer bronnen die zijn gecodeerd met DTS-ES Discrete 6,1 of Matrix 6,1 worden gedecodeerd met een
DTS-ES-decoder, wordt het formaat automatisch herkend bij het decoderen en wordt de meest geschikte
weergavestand ingesteld. Het kan evenwel voorkomen dat Matrix 6,1-bronnen worden herkend als een
formaat met 5,1 kanalen en dat de DTS-ES Matrix 6,1-stand handmatig moet worden ingesteld om deze
bronnen weer te geven.
(Zie blz. 245 voor instructies m.b.t. het kiezen van de surroundstand.)
De DTS-ES-decoder beschikt nog over een andere functie: de surroundstand DTS Neo:6 voor 6,1-
kanalenweergave van digitale PCM- en analoge signaalbronnen.
TM
2 DTS Neo:6 surround
Deze stand voert conventionele 2-kanalensignalen naar de uiterst precieze digitale matrix-decoder die wordt
gebruikt voor DTS-ES Matrix 6,1 om een surroundweergave met 6,1 kanalen te verkrijgen. De uiterst
precieze herkenning van het ingangssignaal en de matrixverwerking maken een weergave van de volledige
band mogelijk (frequentieweergave van 20 Hz tot 20 kHz of hoger) voor alle 6,1 kanalen, en de scheiding
tussen de verschillende kanalen wordt verbeterd tot hetzelfde niveau als dat van het digitale discrete
systeem.
DTS Neo:6 surround biedt twee standen voor een optimale decodering van de signaalbron.
• DTS Neo:6 Cinema
Deze stand is optimaal voor het weergeven van films. Bij het decoderen wordt de nadruk gelegd op de
scheiding, teneinde dezelfde sfeer te creëren met 2-kanalenbronnen als met 6,1-kanalenbronnen.
Deze stand is ook uiterst geschikt voor het weergeven van bronnen die zijn opgenomen in conventionele
surroundformaten, aangezien de in-fase-componenten grotendeels worden toegewezen aan het
middenkanaal (C) en de omgekeerde-fase-componenten aan de surroundkanalen (SL, SR en SB).
• DTS Neo:6 Music
Deze stand is het meest geschikt voor het weergeven van muziek. Veranderingen in de geluidskwaliteit
worden beperkt door het decoderen met de nadruk op de voorste kanalen (FL en FR), en een natuurlijk
gevoel van expansie wordt toegevoegd aan het geluidsveld door het effect van de surroundsignalen die
worden uitgevoerd via de midden- (C) en surroundkanalen (SL, SR en SB).
NEDERLANDS
DTS 96/24
De afgelopen jaren zijn de sampling-frequentie, het aantal bits en het aantal kanalen die bij de opname van
muziek, enz. in studio's worden gebruikt toegenomen, en er is een groeiend aantal signaalbronnen van hoge
kwaliteit, zoals 96 kHz/24-bits 5.1-kanaalsbronnen.
Er zijn bijvoorbeeld DVD-videobronnen met hoge beeld- en geluidskwaliteit met 96 kHz/24-bits stereo PCM-
audiotracks.
Aangezien de datasnelheid van deze audiotracks bijzonder hoog is, zijn er echter grenzen aan het opnemen in
slechts twee kanalen, en aangezien de kwaliteit van de beelden moet worden beperkt, worden vaak alleen
stilstaande beelden opgenomen.
Voorts is 96 kHz/24-bits 5.1-kanaals-surround mogelijk met DVD-audiobronnen, maar zijn DVD-audiospelers
vereist om ze met deze hoge kwaliteit te kunnen afspelen.
DTS 96/24 is een meerkanaals digitaal signaalformaat ontwikkeld door Digital Theater Systems Inc. om voor deze
situatie een oplossing te bieden.
Conventionele surroundformaten gebruikten sampling-frequenties van 48 of 44,1 kHz, zodat 20 kHz zowat de
hoogst mogelijke weergavesignaalfrequentie was. DTS 96/24 verhoogt de sampling-frequentie tot 96 of 88,2 kHz
en verkrijgt zo een frequentiebereik van meer dan 40 kHz.
Voorts heeft DTS 96/24 een resolutie van 24 bits, wat resulteert in dezelfde frequentieband en hetzelfde
dynamisch bereik als 96 kHz/24-bits PCM.
Net als de gewone DTS Surround is DTS 96/24 compatibel met maximaal 5.1 kanalen, zodat bronnen opgenomen
met DTS 96/24 kunnen worden weergegeven in meerkanaals-audio met een hoge sampling-frequentie met
normale media als DVD-video's en CD's.
Met DTS 96/24 kan dus hetzelfde 96 kHz/24-bits meerkanaals-surroundgeluid worden bereikt als met DVD-Audio
tijdens het bekijken van DVD-videobeelden op een gewone DVD-videospeler (
compatibele CD's 88,2 kHz/24-bits meerkanaals-surroundgeluid worden verkregen met normale CD/LD-spelers
( 1).
Zelfs bij het opnemen van meerkanaalssignalen van hoge kwaliteit is de opnametijd dezelfde als die van gewone
DTS-surroundbronnen.
Bovendien is DTS 96/24 volledig compatibel met het conventionele DTS-surroundformaat, zodat DTS 96/24-
signaalbronnen kunnen worden weergegeven met een sampling-frequentie van 48 kHz of 44,1 kHz op
conventionele DTS- of DTS-ES-surrounddecoders (
1: Een DVD-speler met digitale DTS-uitvoercapaciteit (voor CD/LD-spelers, een speler met digitale
uitgangen voor conventionele DTS CD's/LD's) en een disc opgenomen in DTS 96/24 zijn vereist.
2: De resolutie is 24 of 20 bits, afhankelijk van de decoder.
1). Voorts kan met DTS 96/24-
2).
257